XUÂN QUỲNH TRONG NIỀM THƯƠNG, NỖI NHỚ

Ngày 27/08/2021 11:59:11, lượt xem: 1312

XUÂN QUỲNH TRONG NIỀM THƯƠNG, NỖI NHỚ

Tôi biết Xuân Quỳnh qua cuốn sổ tay của mẹ!!!

Hôm đó là chủ nhật, trời lại mưa nên mẹ con tôi có thời gian thủ thỉ bên nhau. Mẹ lật giở cuốn sổ tay đã cũ, từng trang thật nhẹ vì sợ giấy mỏng sẽ rách. Mẹ chợt dừng lại bên trang viết nhòe mực nghĩ ngợi, thoáng nhìn tôi chỉ đọc được mấy dòng:

[...] Bàn tay em ngón chẳng thon dài

Vết chai cũ, đường gân xanh vất vả

Em đánh chắt chơi chuyền thuở nhỏ

Hái rau rền rau rệu nấu canh

Tập vá may, tết tóc một mình

Rồi úp mặt lên bàn tay khóc mẹ [...]

Tôi thấy mắt mẹ ươn ướt, chẳng hiểu vì sao nữa? Hay mẹ thương “đôi bàn tay” của người đã viết những câu từ tôi mới đọc. Rồi mẹ kể tôi nghe, cuộc đời của người phụ nữ với đôi bàn tay đầy vết chai cũ cùng gân xanh.

….

Người phụ nữ ấy tên đầy đủ là Nguyễn Thị Xuân Quỳnh, người đời hay gọi chị bằng hai tiếng “Xuân Quỳnh” chan chứa tình yêu và nỗi nhớ. Lên hai tuổi, chị đã mồ côi mẹ, cha thì có gia đình mới và chuyển hẳn vào Nam sinh sống để lại Xuân Quỳnh cùng người chị gái Đông Mai nương tựa và bà nội. Tuổi thơ côi cút, nghèo khổ đã để lại trong tâm hồn chị cảm giác buồn tủi, đầy lo âu phấp phỏng. Có lần Xuân Quỳnh tâm sự với bạn: “Suốt cả thời nhỏ dại lúc nào tôi cũng thấy rét”. Và những trải nghiệm của thời nhỏ dại ấy đã in đậm trên từng nét bút của chị. Dù có đang nói về tình yêu đôi lứa sôi nổi, nồng nhiệt thì vẫn cứ phảng phất chút mặc cảm thân phận:

Em không có lấy bức mành

Để che nắng gió cho anh tháng ngày

Gia tài chỉ có đôi bàn tay

Đường gân xanh, vệt chia dày từ xưa.

Thơ chị còn đầy những phấp phỏng lo âu về hạnh phúc trước những biến suy của cuộc đời:

Đường tít tắp không gian như bể

Anh chờ em cho em vịn bàn tay

“Đôi bàn tay” trong thơ chị cứ trở đi trở lại trong tâm trí tôi. Tôi không nghĩ mình sẽ khóc, nhưng chẳng biết nước mắt đã rơi xuống khi nào! Một bàn tay khác vội lau nước mắt còn ngang má, rồi xoa đầu tôi vỗ về. Tôi hiểu rồi! Tôi hiểu “đôi bàn tay khóc mẹ” là như thế nào rồi. Hóa ra chị đã cô đơn, côi cút như thế! Chỉ còn biết úp tay lên mặt để mà khóc, mà thương, mà nhớ! Tôi đã biết Xuân Quỳnh như thế! Vào một buổi chiều mưa ngày chủ nhật và có mẹ bên cạnh thủ thỉ.

Lớn dần tôi tự tìm kiếm tài liệu về chị để đọc, tôi biết thêm nhiều điều, nhưng tôi lại buồn, lại thương chị nhiều hơn. Xuân Quỳnh mang một trái tim yêu, khao khát có được một hạnh phúc đời thường như bao đôi lứa lại sớm phải chịu nỗi đau gia đình tan vỡ. Hụt hẫng, dạy dứt, nhiều lận đận trong tình duyên, nhiều vất vả về cơm áo, bà càng yêu và tha thiết với thơ, chị đến với thơ như một lẽ sống:

Ôi trời xanh xin trả cho vô tận

Trời không xanh trong đáy mắt em xanh

Và trong em không thể còn anh

Nếu ngày mai em không còn làm thơ nữa

Mãi đến năm 1973, chị tái hôn với nhà thơ, nhà viết kịch nổi tiếng Lưu Quang Vũ. Nhưng hơn ai hết, chị là người hiểu rõ nhất những khó khăn, trở ngại khi đến với Lưu Quang Vũ. Và Xuân Quỳnh ngại nhất là mẹ chồng. Chị từng tâm sự với bạn thơ Phan Thị Thanh Nhàn, sau này được bạn thuật lại: “... Ca dao đã có nhiều câu: “Thật thà cũng thể lái trâu/ Yêu nhau cũng thể nàng dâu mẹ chồng”, “Cô kia đội nón đi đâu/ Tôi là phận gái làm dâu mới về/ Mẹ chồng ác nghiệt đã ghê/ Tôi ở chẳng được, tôi về nhà tôi”. Nhưng rồi, theo Nhàn, than thở và nghi ngại chán rồi, Quỳnh lại cười rất tự tin: “Nhưng tao nhất định yêu quý bà, coi bà như mẹ đẻ. Hy vọng rồi bà cũng sẽ quý tao”.

Quả nhiên, chị đã làm được cái việc khó tày trời ấy, đảo ngược dư luận và thiên kiến xã hội, để tạo ra mối quan hệ thân thiết ruột thịt mới. Phải yêu quý và cảm phục chân thành lắm, mới rút ruột làm nên bài thơ Mẹ của anh. Bài thơ không chỉ chinh phục hoàn toàn bà mẹ chồng Vũ Thị Khánh, mà còn với tất cả các bà mẹ chồng khác, bởi ai cũng mơ ước có cô con dâu như con đẻ của mình:

Mẹ đâu mẹ của riêng anh

Mẹ là mẹ của chúng mình đấy thôi

Mẹ tuy không đẻ, không nuôi

Mà em ơn mẹ suốt đời chưa xong.

ĐỌC THÊM NGHỊ LUẬN VĂN HỌC | SÓNG VÀ KHÁT VỌNG TÌNH YÊU CỦA NGƯỜI PHỤ NỮ

Tất nhiên, không phải Xuân Quỳnh đã chinh phục mẹ chồng bằng bài thơ, mà bằng cả cuộc sống nàng dâu – mẹ chồng trong đời thật. Một Xuân Quỳnh mà tôi biết, cô bé bất hạnh mồ côi mẹ từ đầu xanh tuổi trẻ, đáng thương và đáng quý biết bao, đã tìm được người mẹ thân thương trên đời như một hạnh phúc mới bằng chính đức hạnh của mình. Và rồi chính chị cũng trở thành một người mẹ của ba đứa con: Lưu Minh Vũ – con riêng của Lưu Quang Vũ với nghệ sĩ Tố Uyên, Vũ Tuấn Anh – con riêng của Xuân Quỳnh với người chồng cũ ở đoàn văn công. Và đứa con chung Lưu Quỳnh Thơ – được cả hai hết lòng thương yêu và chăm sóc. Với Lưu Minh Vũ chị đối xử với con bằng tình yêu chân thành như của người mẹ đẻ, một tình cảm cũng có thể coi là quý hiếm. Lưu Minh Vũ nhắc lại bài thơ Cắt nghĩa tặng Lưu Minh Vũ – Chùm thơ xuân cho 3 con nhỏ:

Con làm bằng yêu thương

Của cha và của mẹ

Của bà và của ông

Của má nữa – biết không

Con làm bằng tất cả

Tôi ngưỡng mộ biết bao cách mà chị yêu thương, chăm sóc cho gia đình bé nhỏ. Cả nhà sống cùng nhau trong một căn hộ chỉ vỏn vẹn 6m2 ở 96A phố Huế. Đó là một gia đình có đầy đủ "con anh, con tôi, con chúng ta", nhưng ngôi nhà nhỏ luôn đầy sách vở, luôn đầy ắp tiếng cười và tràn ngập tình yêu thương. Cứ thế suốt 14 năm, tình cảm của vợ chồng, gia đình chị vẫn nồng ấm như thuở ban đầu. Đến đây tôi thở phào vì cuối cùng chị đã được sống, được yêu và yêu.

Nhưng ông trời vẫn hay trêu người, tai nạn giao thông năm 1988 đã cướp đi mạng sống của chị cùng chồng và người con trai út Lưu Quỳnh Thơ tại cầu Phú Lương. Xuân Quỳnh ra đi để lại trong tôi bao nhiêu hụt hẫng, xót xa! Nhưng tôi tin tình yêu của mình dành cho chị và thơ của chị sẽ luôn ở đây, nơi tận cùng của trái tim này!

Để tham khảo thêm nhiều bài viết hay, và chạy nước rút hiệu quả, hãy đăng ký sở hữu các đầu sách và đăng ký khoá học của HVCH nhé!

Link đặt sách: https://bit.ly/2ZPn5bZ

Link đăng kí khoá VIP: http://bit.ly/KHOAHOCVANVIP2K4

Cập nhật thêm những bài viết hay tại các kênh truyền thông của HVCH:

Fanpage: Học văn chị Hiên

Youtube: Học văn chị Hiên - Youtube

IG: Học văn chị Hiên

Tiktok: Học văn chị Hiên