HỌC VĂN CHỊ NGUYỄN MINH HIÊN

“Số đỏ” là câu chuyện kể về cuộc đời của nhân vật Xuân tóc đỏ - một tên thanh niên lưu manh, vô giáo dục đã lọt vào xã hội trưởng giả “thượng lưu” và nhanh chóng phất lên, trở thành một nhân vật lừng lẫy trong cái xã hội “chó đểu”- nói như Vũ Trọng Phụng.

Câu chuyện được bắt đầu khi bà Phó Đoan đến chơi ở sân quần vợt nơi Xuân tóc đỏ làm việc. Vô tình Xuân tóc đỏ vì xem trộm một cô đầm thay đồ nên bị cảnh sát bắt giam và được bà Phó Đoan bảo lãnh. Sau đó, bà Phó Đoan giới thiệu Xuân đến làm việc ở tiệm may u Hóa, từ đó Xuân bắt đầu tham gia vào việc cải cách xã hội. Nhờ thuộc lòng những bài quảng cáo thuốc lậu, hắn được vợ chồng Văn Minh gọi là "sinh viên trường thuốc", "đốc tờ Xuân". Hắn gia nhập xã hội thượng lưu, quen với những người giàu và có thế lực, quyến rũ được cô Tuyết và phát hiện cô Hoàng Hôn ngoại tình. Xuân còn được bà Phó đoan nhờ dạy dỗ cậu Phước, được nhà sư Tăng Phú mời làm cố vấn cho báo Gõ Mõ. Vì vô tình, hắn gây ra cái chết cho cụ cố tổ nên được mọi người mang ơn. Văn Minh vì nghĩ ơn của Xuân nên dẫn Xuân đi xóa bỏ lí lịch trước kia rồi đăng kí đi tranh giải quần vợt nhân dịp vua Xiêm đến Bắc Kì. Bằng thủ đoạn xảo trá, hắn làm hai vận động viên quán quân bị bắt ngay trước hôm thi đấu nên Xuân được dịp thi tài với quán quân Xiêm. Vì để giữ tỉnh giao hảo, hắn được lệnh phải thua. Kết thúc trận đấu, khi bị đám đông phản đối, Xuân hùng hồn diễn thuyết cho đám đông dân chúng hiểu hành động “hi sinh vì tổ quốc của mình”, sau đó hắn được mời vào hội Khai trí tiến đức, được nhận huân chương Bắc Đẩu bội tinh và cuối cùng trở thành con rể cụ cố Hồng.

Do đâu mà Xuân tóc đỏ nhanh chóng đạt tới tột đỉnh vinh quang - một vĩ nhân, anh hùng cứu quốc, “vua biết mặt, chúa biết tên”? Một phần có lẽ do hắn có cái “số đỏ” luôn gặp may như lời thầy bói phán ngay từ đầu tiểu thuyết. Nhưng sự thật đằng sau cái may mắn ngẫu nhiên ấy, ta còn thấy cái tất yếu mang tính quy luật. Thử hỏi, nếu Xuân không có thói dâm ô bợm bãi thì làm sao lọt vào mắt xanh của bà Phó Đoan được, để bà tìm cách lôi hắn ra khỏi bót cảnh sát? Nếu không có tài thổi loa quảng cáo thuốc lậu thì hắn cũng không dễ dàng gì thành công ở tiệm may u hóa. Sở dĩ hắn được phong làm đốc tờ vì gia đình cố hồng đang muốn tìm một thầy thuốc, cốt để che mắt thiên hạ, để làm cho cụ cố Hồng chết càng nhanh càng tốt chứ sao “tám mươi tuổi rồi mà cứ còn sống mãi”. Và nếu như Xuân tóc đỏ không cố tình gây tai tiếng cho Tuyết thì chắc gì Văn Minh đã tìm mọi cách để che đậy nguồn gốc, ra sức tô son, điểm phấn cho hắn, để rồi cụ cố Hồng sẵn sàng gả con gái út cho hắn?

Té ra, cái bản chất lưu manh, vô lại, láu tôm, láu cá của Xuân tóc đỏ lại rất phù hợp với cái bản chất giả dối, bịp bợm, đồi bại của xã hội “thượng lưu” trưởng giả của chế độ thực dân phong kiến ngày xưa. Cái xã hội ấy chính là môi trường, hoàn cảnh thuận lợi để một người như Xuân tóc đỏ nhanh chóng phất lên như diều gặp gió, phát huy cao độ cái bản chất lưu manh, vô lại của hắn.

Vũ Trọng Phụng qua nhân vật Xuân tóc đỏ đã giải quyết một cách thiên tài mối quan hệ giữa cái ngẫu nhiên và cái tất yếu, giữa cái vô lí và có lí, giữa cái may rủi của cá nhân với cái mang tính quy luật của xã hội bát nháo đầy lừa lọc đương thời - một xã hội “khốn nạn”, “chó đểu” như cách gọi quen thuộc của ông. Phan Cự Đệ đã thật có lí khi nhận xét “Xuân tóc đỏ là một điển hình thành công, sinh động, có sự phát triển hợp logic nội tại, một nhân vật được phong đại nhưng vẫn hoàn toàn chân thật”. Xuân tóc đỏ tiêu biểu cho loại người vô học, hạ lưu, cặn bã của xã hội nhờ gặp may, nhờ môi trường sống đầy giả dối, dâm ô, bịp bợm mà phất lên. Loại người như Xuân tóc đỏ có lẽ xã hội nào cũng có, nhưng trong xã hội đầy những biến động điên đảo, trong những diễn biến phức tạp của thời cuộc thì xuất hiện càng nhiều.

Cuối cùng xin được mượn lời nhận xét của giáo sư Phan Cự Đệ thay cho lời kết: “Thông qua một kẻ hãnh tiến là Xuân tóc đỏ, Vũ Trọng Phụng đã lên án cái xã hội tư sản lố lăng, giả dối, vô nghĩ lí”.

Để tham khảo thêm nhiều bài viết hay, và chạy nước rút hiệu quả, hãy đăng ký sở hữu các đầu sách và đăng ký khoá học của HVCH nhé!

Link đặt sách: https://bit.ly/2ZPn5bZ

Link đăng kí khóa VIP lớp 12: http://bit.ly/KHOAHOCVANVIP2K4

Link đăng ký khóa CODE VĂN: https://bit.ly/KHOACODEVAN2K4

Link đăng kí khóa VIP lớp 11: https://bit.ly/KHOAHOC2K5

Cập nhật thêm những bài viết hay tại các kênh truyền thông của HVCH:

Fanpage:  Học văn chị Hiên

Youtube: Học văn chị Hiên - Youtube 

IG: Học văn chị Hiên

Tiktok: Học văn chị Hiên