NGHỊ LUẬN XÃ HỘI: LÀM THẾ NÀO ĐỂ CÁC YẾU TỐ VĂN HÓA TRUYỀN THỐNG KHÔNG CÒN BỊ "ĐẶT TRONG BẢO TÀNG"

Ngày 20/12/2025 16:22:01, lượt xem: 27

ĐỌC THÊM: SĂN 8+ VĂN - SÁCH ÔN THI TỐT NGHIỆP THPT

Đề bài: Anh/chị hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) trả lời câu hỏi: Làm thế nào để các yếu tố văn hóa truyền thống không còn bị "đặt trong bảo tàng".

BÀI LÀM:

Khi xã hội càng phát triển, con người càng tiệm cận với văn minh, văn hóa truyền thống Việt Nam đang đứng trước một thử thách lớn: hoặc bị mai một, hoặc chỉ tồn tại như những hiện vật tĩnh lặng trong bảo tàng - được tôn kính nhưng xa rời đời sống. Trăn trở trước thực trạng ấy, ca sĩ Soobin Hoàng Sơn đã chia sẻ: “Tôi không muốn âm nhạc dân gian bị ‘đặt trong bảo tàng’…”. Lời tâm huyết này không chỉ là nỗi niềm của một nghệ sĩ, mà còn đặt ra một câu hỏi cấp thiết cho toàn xã hội: Làm thế nào để các yếu tố văn hóa truyền thống không còn bị đặt trong bảo tàng, mà thực sự “sống” và đồng hành cùng thế hệ hiện tại?
Cụm từ “đặt trong bảo tàng” là một ẩn dụ sinh động, chỉ cách con người hiện đại ứng xử với văn hóa truyền thống như với những cổ vật: được bảo quản cẩn thận, trưng bày trang trọng, nhưng chỉ để ngắm nhìn từ xa, không được sờ nắm, không được tương tác và ngày càng xa lạ với nhịp sống đương đại. Khi một làn điệu dân ca, một nghề thủ công, một lễ hội chỉ còn được biết đến qua sách vở hay trong không gian tĩnh lặng của viện bảo tàng, đó là dấu hiệu của một di sản đang mất dần sức sống. Vì vậy, câu hỏi “làm thế nào” thực chất là tìm kiếm những phương thức sáng tạo để di sản ấy bước ra khỏi tủ kính, hòa nhập vào dòng chảy cuộc sống.
Việc đưa văn hóa truyền thống trở lại với đời sống không đơn thuần là một nhiệm vụ bảo tồn, mà mang ý nghĩa sâu sắc trên nhiều phương diện. Thứ nhất, đó là cách chúng ta gìn giữ cội nguồn, bản sắc riêng trong thế giới phẳng, tránh nguy cơ “lai căng” và đánh mất gốc rễ. Thứ hai, văn hóa truyền thống chứa đựng những bài học đạo đức, triết lý nhân sinh sâu sắc như thông điệp “ăn ở cho lành” trong ca khúc Mục hạ vô nhân mà Soobin thể hiện, có thể trở thành liều thuốc tinh thần quý giá cho con người trong xã hội hiện đại nhiều xáo trộn, dạy cho chúng ta một lẽ sống đúng, sống tốt và sống hết mình. Quan trọng nhất, văn hóa truyền thống chính là một kho tàng cảm hứng vô tận cho sáng tạo đương đại. Khi được “đánh thức”, những di sản ấy có thể tạo nên những sản phẩm văn hóa - nghệ thuật độc đáo, mang đậm dấu ấn Việt, để truyền thống lại tiếp tục đến gần con người.
Để đưa những giá trị truyền thống ra khỏi bảo tàng, chúng ta cần phải sáng tạo, nhưng phải là sáng tạo bắt đầu từ sự thấu hiểu và tôn trọng sâu sắc. Chúng ta không thể “trẻ hóa”giá trị truyền thống một cách khiên cưỡng mà làm biến dạng bản chất của chúng. Hành trình của Soobin là một minh chứng rõ ràng. Anh không hát xẩm một cách nguyên bản trên sân khấu nhỏ, mà đã nghiên cứu, thấu hiểu tinh thần của xẩm, rồi mới phối khí, kể chuyện một cách hóm hỉnh, gần gũi trong MV “Mục hạ vô nhân”. Tương tự, thương hiệu thời trang của nhà thiết kế Lê Long Dũng đã thành công khi đưa họa tiết từ tranh Đông Hồ, trang phục dân tộc Mông, Dao vào những thiết kế áo dài, váy vóc hiện đại, tạo nên một phong cách vừa sang trọng vừa đậm chất Việt. Cả hai trường hợp đều cho thấy, chỉ khi ta hiểu cái “hồn”, ta mới có thể “diễn” lại nó một cách tinh tế và phù hợp.
Bên cạnh sáng tạo nghệ thuật, việc ứng dụng công nghệ vào xây dựng lại truyền thống và chú trọng giáo dục các yếu tố truyền thống cộng đồng là hai chìa khóa then chốt khác. Công nghệ số với thực tế ảo (VR), các ứng dụng trò chơi có thể biến việc tìm hiểu văn hóa thành một trải nghiệm sống động, hấp dẫn nhất là với giới trẻ. Chẳng hạn, các dự án cộng đồng như “Xẩm đến trường” do chính Soobin khởi xướng có thể đưa văn hóa truyền thống tới gần hơn với giới trẻ. Bằng các workshop, buổi trải nghiệm, dự án này “gieo hạt” tình yêu và sự hiểu biết về di sản ngay từ trong nhà trường, biến thế hệ trẻ từ khán giả thụ động thành những người tiếp nhận chủ động, thậm chí là những người kế thừa, sáng tạo trong tương lai.
Tuy nhiên, mọi giải pháp đều cần được thực hiện với một tư duy đúng đắn. Chúng ta cần phân biệt rõ giữa sáng tạo để làm mới và cải biến sai lệch các yếu tố bản sắc. Việc bảo tồn nguyên vẹn một số loại hình ở dạng gốc trong những không gian phù hợp như nhà hát, hay các làng nghề là cần thiết, nhưng song song đó, phải khuyến khích những cách tân táo bạo để di sản đến được với đông đảo công chúng. Trách nhiệm này không của riêng nghệ sĩ hay nhà quản lý, mà của mỗi cá nhân.
Là một người trẻ, chúng ta có thể bắt đầu từ việc chủ động tìm hiểu, tham gia các lễ hội dân gian, ủng hộ các sản phẩm văn hóa sáng tạo, hoặc đơn giản là chia sẻ những giá trị ấy trên không gian mạng. Tôi và bạn hãy tận dụng nút “like”, nút “share” để lan tỏa các giá trị văn hóa dân tộc bạn nhé!
Tóm lại, để văn hóa truyền thống không còn là những hiện vật tĩnh lặng, chúng ta cần một chiến lược đồng bộ, cần sáng tạo dựa trên nền tảng hiểu biết, lan tỏa nhờ sức mạnh của công nghệ, và nuôi dưỡng bằng giáo dục cộng đồng. Hành trình của Soobin hay rất nhiều những dự án khác đã chỉ ra những lối đi đầy hứa hẹn. Khi văn hóa truyền thống được “thở” cùng nhịp thở của thời đại, không chỉ di sản được hồi sinh mà chính chúng ta cũng tìm thấy nguồn sức mạnh tinh thần vững chãi, một căn tính rõ ràng để tự tin hội nhập mà không hòa tan. Đó chính là cách chúng ta biến bảo tàng thành sân khấu, biến di sản thành nguồn sống và để mỗi người trẻ như mình tới càng gần hơn với quá khứ.

ĐỌC THÊM: SĂN 8+ VĂN - SÁCH ÔN THI TỐT NGHIỆP THPT