Ánh sáng ngôn từ trong bài thơ "Ánh trăng" - Nguyễn Duy

Ngày 12/12/2022 17:18:30, lượt xem: 6923

Bài thơ "Ánh trăng" của Nguyễn Duy không chỉ thành công với nhờ dung mang ý nghĩa nhân sinh, mà còn bởi ngôn từ sắc bén, giàu tính biểu hình, biểu cảm. Hãy cùng chị đi tìm hiểu những từ khó trong bài thơ này nha

 

------------

 

STT TỪ KHÓ GIẢI NGHĨA
1 Hồi

- Thể hiện chiều dài thời gian, những tháng ngày thật hồn nhiên trong trẻo, gắn bó với thiên nhiên, với vầng trăng.

=> Chữ “hồi” ở câu thứ nhất và câu thứ ba làm cho khổ thơ như có một chỗ dừng chân giữa ranh giới giữa tuổi thơ và lúc trưởng thành, và người chỉ đường dẫn lối chính là ánh trăng.

2 Với

- Tạo mối dây gắn kết giữa tâm hồn con người – thế giới tự nhiên… 

- Tạo giọng điệu thơ chậm rãi như lời tâm tình, lời tâm sự song không phải với một đối tượng cụ thể nào mà như nói với chính mình trong phút giây sống với những hồi ức và chiêm nghiệm về chính mình trong quãng đời quá khứ, đem đến hình thức dòng hồi tưởng thật giản dị, tự nhiên mà thấm thía vô cùng

3 Trần trụi

- Theo từ điển Tiếng Việt “trần trụi” có nghĩa: Phơi bày hết tất cả ra, hoàn toàn không có gì che phủ. 

- Trong thơ: “trần trụi” miêu tả cái mộc mạc, nguyên sơ của thiên nhiên vừa mang nghĩa tả thực cuộc sống và hình ảnh người lính, vừa thể hiện sâu sắc mối quan hệ gần gũi, gắn bó của con người với thiên nhiên.

=> Trong quá khứ, con người sống vô tư, trong sáng, không toan tính, không vụ lợi, con người sống thật với chính bản thân mình. Tắm mình trong ánh trăng, phô bày tính tình một cách chân thực nhất dưới ánh trăng là cách để người thể hiện mối tri kỉ, thâm tình với người bạn lặng lẽ này.

4 Ngỡ

- Diễn tả một niềm tin vội vàng, một niềm tin đầy cảm tính vào cái điều vốn không phải là sự thật. Vừa khẳng định thực tế của một mối quan hệ lại vừa dự báo sự thay đổi của mối quan hệ vốn tưởng đã rất bền chặt ấy:  nghĩa là đã quên, là vô tình, là bội bạc

-  Vầng trăng tình nghĩa là vầng trăng đã gắn bó với con người, đồng hành và chia sẻ với con người mọi buồn vui, luôn thủy chung không bao giờ thay đổi. Con người không quên vầng trăng tình nghĩa là con người cũng thủy chung, tình nghĩa với trăng

5 Người dưng qua đường

- Thể hiện tình cảm hờ hững, lạnh lùng nhạt nhẽo → Sự thay lòng đổi dạ cuộc sống đủ đầy hạnh phúc, nên quên đi quá khứ ,quên đi tình nghĩa 

- Sự thay đổi phũ phàng, vầng trăng cô đơn bước đi lặng lẽ giữa sự vô tình của con người.

6 Thình lình

- Theo từ điển Tiếng Việt “thình lình” có nghĩa bỗng nhiên, bất ngờ, không hề biết trước, lường trước

- Ở đây tác giả muốn nói tới tình huống bất ngờ đã tạo nên sự đối lập giữa ánh sáng và bóng tối. Nơi thành phố hiện đại với ánh điện, cửa gương khiến người ta chẳng mấy khi cần và ít chú ý đến ánh trăng, chỉ đến khi tắt điện thì mới lại có dịp đối diện với "vầng trăng tròn"

7 Đột ngột - Vừa gợi sự bất ngờ, vừa gợi cảm xúc mới mẻ khi con người ngỡ ngàng nhận ra người bạn cũ một thời gần gũi, gắn bó, người bạn vẫn lặng lẽ bên mình mà mình lỡ quên đi.
8 Dưng dưng - Cảm giác bồi hồi, bùi ngùi, xúc động, rưng rưng muốn khóc khi đối diện với người bạn tri kỉ ngày xưa.
9 Im phăng phắc

- Thái độ bao dung, không một lời trách móc, nhưng chính cái im lặng đó lại khiến con người giật mình, thức tỉnh.

- Trăng không chỉ thủy chung mà còn cao thượng, vị tha nhưng cũng rất nghiêm khắc nhắc nhở con người về đạo lí sống.

10 Giật mình

- Cái “giật mình” là cảm giác và phản xạ tâm lí có thật của một người biết suy nghĩ, chợt nhận ra sự vô tình, bạc bẽo, sự nông nổi trong cách sống của mình. 

- Cái “giật mình” của sự ăn năn, tự trách, tự thấy phải đổi thay trong cách sống. 

- Cái “giật mình” tự nhắc nhở bản thân không bao giờ được làm người phản bội quá khứ, sùng bái hiện tại mà lãng quên nghĩa tình. 

=> Câu thơ thầm nhắc nhở chính bản thân tác giả và cũng đồng thời nhắc nhở chúng ta về đạo lí “Uống nước nhớ nguồn”, hãy biết sống ân tình với quá khứ và với chính bản thân mình.

 

 

ĐỌC THÊM: HƯỚNG DẪN VIẾT NÂNG CAO "BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH

 

 

ĐĂNG KÝ NGAY:

- KHÓA HỌC VĂN VIP 2K8 TẠI ĐÂY

- KHOÁ HỌC BỒI DƯỠNG HSG: TẠI ĐÂY

- KHOÁ HỌC VĂN VIP 2 - 2K9: TẠI ĐÂY

Đăng ký khóa học và đọc thêm nhiều bài viết hấp dẫn khác của Học Văn Chị Hiên tại đây:
Facebook Học Văn Chị Hiên THCS
Youtube Học Văn Chị Hiên

Instagram Học Văn Chị Hiên
Tiktok Học Văn Chị Hiên

 

Tin liên quan