LUYỆN ĐỀ NGHỊ LUẬN XÃ HỘI 01_Hướng đến kỳ thi TN THPT 2026

Ngày 01/12/2025 11:17:40, lượt xem: 133

ĐỌC THÊM: SĂN 8+ VĂN - SÁCH ÔN THI TỐT NGHIỆP THPT

Đề bài:

"có người sống mà đã chết

có người chết mà vẫn sống

làm người khó nhất là: Sống!"

(Lò Ngân Sủn)

Từ góc nhìn của người trẻ, em hãy viết một bài văn nghị luận trình bày suy nghĩ của bản thân về thông điệp được rút ra từ đoạn thơ trên.

BÀI LÀM:

"Hãy sống qua mỗi ngày như thể đó là ngày cuối cùng ta sống." Đó là lời nhắc nhở khẩn thiết mà nhà văn La Mã cổ đại Publilius Syrus để lại, được xem như kim chỉ nam cho con người về một tinh thần sống hết mình, không hoài phí bất kỳ khoảnh khắc nào. Lời nhắc ấy không phải để gieo vào con người nỗi sợ hãi chia lìa, mà buộc ta tự soi lại cách mình đang sống: liệu ta có đang đánh mất những phút giây đáng lẽ phải sống cho trọn vẹn? Chính trong tinh thần ấy, đoạn thơ của Lò Ngân Sủn vang lên như một hồi chuông mạnh mẽ:

"có người sống mà đã chết

có người chết mà vẫn sống

làm người khó nhất là: Sống!"

(Lò Ngân Sủn)

Ba câu thơ ngắn nhưng như một nhát gõ vào suy tưởng của mỗi người trẻ, khiến ta phải tự hỏi: “Sống” là gì? Ở nghĩa đen, “sống” đơn giản là trạng thái sinh học: con tim còn đập, hơi thở còn duy trì, thân thể còn hiện diện giữa cuộc đời. Nhưng ở tầng nghĩa toàn diện hơn, “sống” là cảm nhận vẻ đẹp của đời sống, là tận hưởng và dâng hiến trọn vẹn với cuộc đời. Tương tự với đó, ở bên kia tầng nghĩa, chúng ta nhìn nhận về khái niệm “chết”. “Chết” không chỉ là trạng thái ngừng hoạt động về mặt sinh học, vật lí mà còn mang ý nghĩa chỉ sự vô hồn, vô cảm, vô trách nhiệm. Từ đó, nhà thơ Lò Ngân Sủn với ba câu thơ ngắn gọn, sử dụng có dụng ý những lớp nghĩa của hai từ “sống” - “chết”, muốn nhắc nhở chúng ta: sống không phải là ở lại với đời bao lâu, mà là ta đã để lại điều gì trong hành trình của mình. Con người cần sống có ý nghĩa, có nhiệt huyết và để lại dấu ấn của mình trong cuộc đời.

Trong cuộc sống hôm nay, không khó để bắt gặp những hình ảnh những cá nhân “sống mà đã chết”. Họ có thể đang thở, đang ăn, đang làm việc, nhưng trái tim đã ngừng rung cảm, khối óc đã ngừng mơ ước và tâm hồn đã tê liệt trước cuộc đời. Họ sống vô cảm, thờ ơ, buông xuôi và để cho ngày tháng trôi qua một cách vô nghĩa. Họ không còn khát khao, không dám yêu, dám ghét, dám đấu tranh cho lý tưởng. Cuộc sống ấy, xét cho cùng, chẳng khác gì một cái chết kéo dài, thậm chí còn đáng sợ hơn cái chết thể xác. Bên cạnh đó, những người thực sự “sống” bộc lộ niềm đam mê mãnh liệt trong hành động, dám dấn thân để tận hưởng và tận hiến với cuộc đời. Những người ấy sống có trách nhiệm, biết yêu thương, biết cống hiến và tạo ra những giá trị cho cộng đồng. Họ biến mỗi ngày thành một phần trong cuộc hành trình có ý nghĩa, để những giá trị của mình tiếp tục để lại với đời. Việc một ai đó còn “sống” không nằm ở số năm đã đi qua, mà ở từng khoảnh khắc họ trải nghiệm và những dấu ấn họ tạo ra.

Khi ta sống và để lại dấu ấn dù rất nhỏ, cuộc đời cũng trở nên có ý nghĩa hơn bao giờ hết. Lúc ấy, ta không còn trôi dạt vô định, mà thực sự “có mặt” trong thế giới, nhận thức rằng từng bước đi, từng lựa chọn của mình đều góp phần làm cho đời sống này tốt đẹp hơn. Và chính khả năng ấy, khả năng thắp lên ánh sáng từ chính mình, là điều cao quý nhất mà con người có thể làm. Ta không chỉ để lại dấu chân với cuộc đời, mà cần trở thành ngọn lửa thắp sáng cho những người xung quanh, để cuộc sống của ta vẫn sống mãi trong ký ức và trái tim người khác. Câu chuyện của Hồ Minh Nam là một tiêu biểu: trong lần chăm bố ở bệnh viện, anh tình cờ gặp một phụ nữ lo lắng vì con trai mất máu và quyết định hiến máu cứu người. Hành động ấy đã khơi dậy trong anh tinh thần lan tỏa giá trị nhân ái. Anh đã thành lập Câu lạc bộ hiến máu nhân đạo tại huyện Quỳnh Lưu, từ 80 thành viên ban đầu phát triển lên hơn 5.000 người khắp miền Trung, sẵn sàng hiến máu mỗi khi có bệnh nhân cần. Anh không phô trương, không tìm danh lợi, chỉ kiên trì thực hiện những hành động thầm lặng nhưng thiết thực, để từng giọt máu trao đi cứu sống người khác. Chính từ những nghĩa cử giản dị nhưng bền bỉ ấy, anh đã để lại dấu ấn sâu sắc trong cộng đồng.

Bên cạnh đó, “sống’’ còn là trải nghiệm trọn vẹn từng khoảnh khắc của đời mình. Ý nghĩa của cuộc sống không chỉ đến từ những hành động lớn lao hay tầm ảnh hưởng rộng lớn mà xuất phát từ khả năng cảm nhận, trân trọng từng ngày, từng giờ mình được hiện hữu. Khi ta biết để ý đến niềm vui, nỗi buồn, những cơ hội học hỏi, trải nghiệm mới và cả những thử thách thì mỗi ngày trôi qua mới có giá trị. Chỉ khi ấy, ta mới cảm nhận được sự phong phú, muôn hình vạn trạng của cuộc đời: những buổi sáng bình yên, những lời nói tử tế, những điều tốt đẹp làm giàu tâm hồn mình. Sống như vậy, ta không còn tồn tại vô định mà thực sự hiện diện với thế giới xung quanh. Đồng thời, bản thân mỗi người cũng sẽ nuôi dưỡng khả năng biết đồng cảm, biết quý trọng người khác và lan tỏa năng lượng tích cực trong cộng đồng.

Chúng ta cũng cần hiểu rằng sống không chỉ là để lại dấu ấn và trải nghiệm trọn vẹn, mà còn là dám đối diện với chính những thử thách, thất bại và giới hạn của bản thân. Thực tế, sống thật sự còn bao gồm cả việc can đảm vượt qua nỗi sợ, nỗi cô đơn, và những giới hạn của bản thân. Bởi chính từ những thử thách đó, con người học được cách trưởng thành, biết kiên cường, và nuôi dưỡng những giá trị nhân ái. “Sống” không phải chỉ vui chơi hay chỉ theo đuổi khoảnh khắc hạnh phúc. Sống trọn vẹn, là khi ta đương đầu với thử thách, nhìn thấy khó khăn mà vẫn dám bước vào.

Mặt khác, có người cho rằng sống để lại dấu ấn hay trải nghiệm trọn vẹn từng khoảnh khắc là điều quá xa xỉ, đặc biệt với những người trẻ đang vật lộn với áp lực học tập, công việc và cuộc sống. Họ cho rằng con người chỉ cần hoàn thành các trách nhiệm trước mắt, đảm bảo các nhu cầu cơ bản là đã “sống đủ”. Tuy nhiên, quan điểm đó chỉ nêu ra một phần của sự thật về cách tồn tại, mà chưa phản ánh đầy đủ bản chất của việc “sống”. Sống không chỉ là tồn tại, mà còn là hiện diện có ý thức. Sống trọn vẹn không nhất thiết đồng nghĩa với việc phải làm những điều vĩ đại, mà có thể bắt đầu từ những hành động nhỏ nhưng có ý nghĩa trong đời sống thường nhật.

Nhìn lại chính mình, tôi nhận ra rằng trước đây mình từng nhiều lần để thời gian trôi qua một cách vô nghĩa, bận rộn với học tập và công việc nhưng lại thiếu sự chú ý đến những điều quan trọng xung quanh. Tôi ít khi dám thử thách bản thân, nhiều lúc chỉ “tồn tại” thay vì thực sự “sống”. Tuy nhiên, từ khi chủ động tham gia các hoạt động cộng đồng, giúp đỡ bạn bè, quan tâm đến những điều tốt đẹp xung quanh và trân trọng từng khoảnh khắc, tôi nhận thấy mỗi hành động, dù nhỏ, cũng có thể trở thành dấu ấn đáng nhớ. Việc viết nhật ký, tham gia hiến máu, hay chỉ đơn giản là lắng nghe và chia sẻ với những người xung quanh đã giúp tôi cảm thấy mình thực sự “có mặt” trong cuộc đời. Những trải nghiệm ấy không chỉ làm phong phú tâm hồn tôi, mà còn giúp tôi nhận ra rằng sống trọn vẹn không đòi hỏi phải làm điều vĩ đại, mà quan trọng là dám cảm nhận, dám cho đi và dám tạo ra giá trị cho bản thân và cho cộng đồng.

Đoạn thơ của Lò Ngân Sủn nhắc nhở chúng ta rằng sống không chỉ là tồn tại. Có những người dù còn thở nhưng tâm hồn đã chết, có người rời xa cõi đời nhưng giá trị và tình yêu họ để lại vẫn sống mãi. Mỗi chúng ta cần dám yêu, dám cống hiến, dám trải nghiệm và để lại những giá trị thiết thực, để cuộc đời không trôi qua vô nghĩa và chính bản thân trở thành nguồn cảm hứng, niềm hi vọng cho người khác.

ĐỌC THÊM: SĂN 8+ VĂN - SÁCH ÔN THI TỐT NGHIỆP THPT