BÀI NGHỊ LUẬN XÃ HỘI VỀ VẤN ĐỀ HỌC HÀNH HAY HỌC

BÀI NGHỊ LUẬN XÃ HỘI VỀ VẤN ĐỀ HỌC HÀNH HAY HỌC - HÀNH

Ngày 21/11/2025 08:52:51, lượt xem: 89

ĐỌC THÊM: SĂN 8+ VĂN - SÁCH ÔN THI TỐT NGHIỆP THPT

Đề bài: “Học hành” có thể là một từ nhưng cũng có thể tách ra thành hai - “học” và “hành”. Và khi tách ra làm hai, nó không chỉ khiến các em học sinh mà còn cả những thành viên trong gia đình cũng trải qua những phút giây căng thẳng.” (Chương trình Chuyển động 24h ngày 11/11/2025).

Từ góc nhìn của người trẻ, anh/ chị hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) trình bày quan điểm của mình về vấn đề: Học - Hành.

Bài làm:

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Tiến sĩ Nguyễn Hoàng Chương - Nguyên Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Lộc Phát (Lâm Đồng) chia sẻ: “Qua quá trình giảng dạy, có thể nhận thấy trong thực tế vẫn còn tồn tại hiện tượng một số phụ huynh vô tình tạo ra áp lực cho con em mình, nhất là khi quá chú trọng đến điểm số”. Những đứa trẻ lẽ ra nên được lớn lên trong tri thức và tình yêu, thì giờ đây lại phải chịu những tiếng quát mắng, tiếng roi vọt, tiếng nén khóc vì bị buộc “phải giỏi”, “phải điểm cao”. Khi theo dõi phóng sự “Học hành hay học - hành” của VTV24 (ngày 11/11/2025), khi thấy những em học sinh bị bạo hành chỉ vì điểm số không như kì vọng, tôi cũng băn khoăn tự hỏi: Rốt cuộc “Học - hành” là gì?

Từ xưa đến nay, hai tiếng “học hành” luôn đi cùng với nhau. Chúng được sinh ra để bổ trợ cho nhau. “Học” được hiểu là tiếp thu tri thức còn “hành” và vận dụng những điều đã được học vào đời sống. Thế nhưng, khi tách rời, hai tiếng này lại mang một ý nghĩa khác - nặng nề và đáng sợ hơn đối với học sinh. Khi "học" không thành thì bị "hành". "Hành" ở đây là áp lực, gánh nặng, không còn là thực hành kiến thức, mà là những trận mắng chửi, đòn roi in hằn lên cả thể xác lẫn tâm hồn non nớt. Sự biến tướng đau lòng của một khái niệm vốn đẹp đẽ đang trở thành một vấn đề nhức nhối, đòi hỏi sự quan tâm và thấu hiểu từ toàn xã hội.

Chúng ta không khó để bắt gặp trên các phương tiện truyền thông những hình ảnh, câu chuyện xót xa: đoạn video ghi lại cảnh một phụ huynh đánh con tím tay chỉ vì điểm kiểm tra dưới trung bình hay hình ảnh một em nhỏ ngồi làm bài tập trong nước mắt, sợ hãi không dám đến trường… Không chỉ dừng lại ở đòn roi, "hành" còn là những lời chì chiết, so sánh với "con nhà người ta", là sự thờ ơ, lạnh nhạt khiến đứa trẻ cảm thấy bản thân vô giá trị.

Áp lực "học - hành" phải chăng là hệ quả của một xã hội coi trọng bằng cấp và thành tích? Khi các trường học vẫn đang chạy đua theo tỷ lệ học sinh giỏi, khi xã hội vẫn đánh giá một đứa trẻ qua điểm số và bảng thành tích, thì gánh nặng đè lên vai phụ huynh và học sinh là rất lớn. Nhiều phụ huynh xem con mình như “sản phẩm” phải đạt chuẩn, phải giỏi hơn con người khác, phải đứng đầu bằng mọi giá và mỗi lần thất bại lại được “sửa lỗi” bằng bạo lực. Một nguyên nhân khác đến từ nhận thức sai lệch: không ít người lớn vẫn cho rằng “thương cho roi cho vọt”, rằng đánh mắng là cách dạy nhanh nhất, hiệu quả nhất. Thậm chí, có giáo viên bị áp lực bởi chỉ tiêu, thi đua và đánh giá, nên vô tình biến lớp học thành nơi trút nỗi căng thẳng lên học sinh. Tất cả những điều ấy đã khiến các học sinh “bị thương” ngay cả khi các em đang ở trong môi trường giáo dục.

Sinh thời, Bác Hồ kính yêu từng căn dặn: “Trẻ em như búp trên cành / Biết ăn, biết ngủ, biết học hành là ngoan.” Lời dạy có ý nghĩa sâu sắc ấy nhắc nhở chúng ta về tầm quan quan trọng của việc yêu thương và giáo dục trẻ đúng cách. Thế nhưng, thực tế hiện nay lại cho thấy không ít trẻ em phải chịu áp lực nặng nề trong việc học. Và nếu như “học” không xong thì sẽ bị “hành”. Đối với học sinh, một trận đòn có thể ám ảnh nhiều năm, thậm chí trở thành vết thương tâm lí kéo dài đến tuổi trưởng thành. Nhiều em hình thành nỗi sợ đi học, sợ thầy cô, sợ giao tiếp; có em không dám nói ra lỗi sai vì sợ bị đánh; có em chán học, mất tự tin, xem giáo dục như một vùng tối muốn tránh xa. Học tập không còn là hành trình khám phá mà trở thành một cuộc chiến sinh tồn. Nghiêm trọng hơn, điều này có thể dẫn đến các chứng rối loạn lo âu, trầm cảm. Không những vậy, nó tạo ra một vòng xoáy bạo lực: những đứa trẻ bị bạo hành có xu hướng sử dụng bạo lực để giải quyết vấn đề sau này, hoặc chấp nhận bạo lực như một điều hiển nhiên. Giáo dục có thể mất đi ý nghĩa đúng đắn ban đầu.

Để bài trừ được vấn nạn này, trước tiên gia đình và xã hội cần từ bỏ lối suy nghĩ “thành tích là trên hết” như hiện tại. Các bậc phụ huynh và nhà trường cần hiểu rằng, mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt với những thế mạnh và điểm yếu khác nhau. Thành công của một con người không chỉ nằm ở điểm số, mà còn ở các yếu tố khác như đạo đức, nhân cách. Chúng ta cần tôn trọng sự khác biệt của mỗi người, khuyến khích và phát triển những tiềm năng riêng biệt. Thay vì xem điểm số là tất cả, hãy dạy trẻ yêu việc học, trân trọng nỗ lực của bản thân.

Bên cạnh đó, cha mẹ cần dành thời gian thấu hiểu con. Khi con gặp khó khăn trong học tập, hãy cùng con ngồi lại như một người bạn, một người đồng hành để tìm ra giải pháp. Sự thấu hiểu và yêu thương là liều thuốc mạnh mẽ nhất để chữa lành mọi áp lực và giúp trẻ tự tin vượt qua thử thách.

Đặc biệt, bản thân mỗi học sinh cũng cần học cách lên tiếng và bảo vệ chính mình. Các em cần hiểu rằng, việc gặp khó khăn trong học tập hay không đạt được điểm số như kỳ vọng là điều hoàn toàn bình thường. Quan trọng là các em không nên giữ kín nỗi sợ hãi, áp lực hay những tổn thương trong lòng. Hãy chủ động tìm đến và giãi bày tâm sự với những người đáng tin cậy. Khi được lắng nghe và thấu hiểu, các em sẽ tìm thấy sự sẻ chia, những lời khuyên hữu ích và trên hết là biết rằng mình không cô đơn trong cuộc chiến này. Việc dũng cảm nói ra không phải là sự yếu đuối, mà chính là bước đầu tiên và mạnh mẽ nhất để giải phóng bản thân khỏi gánh nặng tâm lý, hướng tới một môi trường học tập lành mạnh.

Buổi hội thảo "Yêu con bằng tất cả những gì cha mẹ có" được tổ chức bởi Cara Education đã thu hút đông đảo phụ huynh, cho thấy nhu cầu được học cách kết nối với con một cách đúng đắn là rất lớn. Thông qua các hoạt động trong sự kiện, các chuyên gia đã chỉ ra rằng việc cha mẹ dành thời gian chất lượng để lắng nghe và thấu hiểu cảm xúc của con chính là chìa khóa then chốt. Khi đứa trẻ cảm thấy được lắng nghe, chúng sẽ mở lòng chia sẻ những vướng mắc trong học tập thay vì giấu kín vì sợ hãi. Như vậy, việc chủ động tham gia các khóa học, hội thảo về kỹ năng làm cha mẹ, hay đơn giản là sẵn sàng dành thời gian bên con, chính là một bước đi thiết thực để phá vỡ hiện trạng "học - hành" độc hại.

Chúng ta cần thẳng thắn nhìn nhận rằng bạo lực, dưới bất kỳ hình thức nào, không bao giờ là phương pháp giáo dục đúng đắn. Một đứa trẻ vì sợ đòn mà học, khác xa với một đứa trẻ vì hiểu giá trị của tri thức và có đam mê khám phá mà học. Sự nghiêm khắc thực sự phải đến từ lý lẽ, tình yêu thương và các quy tắc rõ ràng, không đến từ nỗi đau thể xác hay sự tổn thương tinh thần. Thêm vào đó, chúng ta cần cùng nhau hướng tới một tư duy giáo dục tích cực hơn: biến những áp lực thành động lực. Áp lực về điểm số, về kỳ vọng sẽ không còn là gánh nặng đè bẹp tinh thần nếu nó được chuyển hóa thành mục tiêu phấn đấu rõ ràng, thành sự nỗ lực không ngừng để hoàn thiện bản thân. Quan trọng hơn, chúng ta cần làm cho khái niệm “học hành" trở về với ý nghĩa đúng đắn và đẹp đẽ ban đầu của nó: Học đi đôi với hành, lý thuyết gắn liền với thực tiễn, và mọi sự rèn luyện đều xuất phát từ tình yêu thương, mong muốn mang lại điều tốt đẹp nhất cho thế hệ tương lai.

Trong quá khứ, tôi cũng từng phải chịu những đòn roi mỗi lần điểm số không đạt tuyệt đối. Ngày nay, khi chứng kiến những bạn nhỏ đang phải sống trong nỗi sợ hãi đó, tôi thấy thật xót xa. Đã từng là một học sinh, tôi hiểu rõ cảm giác lo lắng khi làm bài không tốt, nhưng tôi tin rằng điều chúng tôi cần nhất không phải là roi vọt, mà là một vòng tay, một cái ôm, một lời động viên. Tôi sẽ cố gắng học tập bằng chính niềm yêu thích và trách nhiệm với tương lai của mình, đồng thời sẵn sàng lắng nghe, sẻ chia với những bạn đang phải chịu áp lực từ gia đình.

Suy cho cùng, “học hành” phải trở về đúng bản chất của nó: học bằng tri thức, hành bằng trải nghiệm. Tôi nghĩ, đôi khi chỉ cần một cái nhìn thông cảm, một giọng nói nhẹ nhàng, một câu hỏi ân cần, một lời động viên - “Con làm tốt lắm!” cũng đủ để một học sinh tin rằng mình được yêu thương và tiếp tục sự học của mình bằng tất cả những nỗ lực.

ĐỌC THÊM: SĂN 8+ VĂN - SÁCH ÔN THI TỐT NGHIỆP THPT